Afkeer voor door mensen gemaakte geluiden levert Nederlanders een Ig Nobelprijs op

De alternatieve Nobelprijs wordt elk jaar uitgereikt aan auteurs van studies die je eerst aan het lachen maken en later aan het denken zetten.

Gisterenavond was het weer zover: de jaarlijkse Ig Nobelprijs-ceremonie werd gehouden. Tijdens de ceremonie – die vanwege de pandemie volledig online werd gehouden – kregen tien (onderzoeks)groepen de Ig Nobelprijs uitgereikt. En ook een Nederlandse onderzoeksgroep viel in de prijzen.

Kauwende mensen
Wetenschappers van de universiteit van Amsterdam kregen de prijs uitgereikt voor hun studies naar een tot voor kort niet erkende medische aandoening: misofonie. Dit is een – soms extreme – afkeer jegens door mensen geproduceerde geluiden. Denk aan smak- of kauwgeluiden, of gewoon de ademhaling van een ander.

In hun studies – die enkele jaren geleden al verschenen zijn – stellen onderzoekers dat misofonie gezien moet worden als een psychiatrische stoornis en stippelen ze uit hoe men deze stoornis herkennen en diagnostiseren kan.

Serieus probleem
Het lijkt in eerste instantie misschien een lachwekkend onderzoek, maar wie zich in de studies van de onderzoeksgroep vastbijt, komt al snel tot de ontdekking dat de wetenschappers hier een serieus en onderkend probleem te pakken hebben. Hoewel iedereen zich wel eens kan ergeren aan een smakkende tafelgenoot of de luide ademhaling van een huisgenoot in een verder stille kamer, gaat misofonie als psychiatrische aandoening vaak nog een stap verder. Zo wees een onderzoek onder 42 mensen met misofonie – variërend van een afkeer jegens eetgeluiden tot het geluid van smakkende lippen of een toetsenbord – uit dat zij niet zelden door deze afkeer in hun dagelijks handelen worden beperkt. Zo gaf iets meer dan een kwart van de proefpersonen aan er verbaal agressief van te worden en iets meer dan 16 procent van de proefpersonen rapporteerde zelfs fysieke agressie. Alle proefpersonen gaven verder aan de door hun zo gehate geluiden actief te mijden door bijvoorbeeld sociale situaties te vermijden of een koptelefoon te dragen. Sommigen maakten zelf alternatieve geluiden om de geluiden waar ze zo’n afkeer jegens hadden, te maskeren. Het leidde volgens de onderzoekers vaak tot ‘marginale sociale contacten’ en ‘dagelijkse stress of ongemak’. Ook kwamen depressie en angst vaker onder de proefpersonen voor dan onder de algemene bevolking.

Andere winnaars
En zo past het onderzoek perfect in het concept van de Ig Nobelprijs die jaarlijks wordt uitgereikt voor onderzoeken die je in eerste instantie aan het lachen maken, maar je later aan het denken zetten. Hetzelfde geldt voor een onderzoek waarin een wetenschapper aantoont dat veel entomologen (onderzoekers die insecten bestuderen) bang zijn voor spinnen. Ook hij mocht een Ig Nobelprijs in ontvangst nemen. Net als Amerikaanse en Engelse onderzoekers voor een studie waarin ze experimenteel aantoonden dat messen gemaakt van bevroren menselijke uitwerpselen niet werken. En ook een onderzoek waarin wetenschappers onthullen dat het mogelijk is om narcisten te identificeren door hun wenkbrauwen te bestuderen, viel in de prijzen. Net als een onderzoek waarin wetenschappers een alligator in een met helium gevulde ruimte zetten en luisterden naar de geluiden die hij vervolgens maakte. En ook het onderzoek waarin wetenschappers een levende aardworm enorm aan het trillen brachten om te achterhalen welke impact dat op zijn vorm heeft, is goed voor een Ig Nobelprijs.

Huurmoordenaars
Maar niet alleen wetenschappers vielen gisterenavond in de prijzen. Er worden ook enkele Ig Nobelprijzen uitgereikt aan mensen buiten de wetenschap. Zo ging de Ig Nobelprijs voor management naar vijf professionele Chinese huurmoordenaars. Eén van hen kreeg een klus, besteedde deze – voor net iets minder geld – uit aan een collega, die deze weer – voor iets minder geld – uitbesteedde aan een andere collega, die het weer – tegen een iets lagere vergoeding – uitbesteedde aan een collega, die het vervolgens ook weer – tegen een kleiner bedrag – uitbesteedde aan een collega. De moord werd uiteindelijk nooit gepleegd.

Presidenten
En de Ig Nobelprijs voor medische educatie ging dit jaar naar een breed scala aan mensen, waaronder de Braziliaanse president en zijn Russische, Amerikaanse en Wit-Russische collega. Zij kregen de prijs omdat ze tijdens de pandemie aantoonden dat politici een groter effect kunnen hebben op leven en dood dan wetenschappers en dokters. Voor de Wit-Russische president is het overigens de tweede keer dat hij de Ig Nobelprijs in de wacht sleept; hij won ‘m in 2013 ook al, toen samen met zijn eigen staatspolitie, nadat hij applaudisseren in het openbaar verbood en de staatspolitie een eenarmige man arresteerde omdat hij dat verbod overtreden zou hebben.

De Ig Nobelprijzen – volgens de organisatie bedoeld om het ongebruikelijke te vieren, de fantasie te eren en de interesse te wekken voor wetenschap, geneeskunde en technologie – werden ook dit jaar uitgereikt door de winnaars van het grote – en aanzienlijke serieuzere – broertje van de Ig Nobelprijs: de Nobelprijs. Hoewel de twee prijzen een behoorlijk eindje uit elkaar liggen, is het niet onmogelijk om beide in de wacht te slepen, zo bewees de natuurkundige Andre Geim. Hij won – tot op heden wel als enige overigens – zowel de Nobelprijs (voor de ontdekking van grafeen) als de Ig Nobelprijs (voor zijn onderzoek waarin een rol was weggelegd voor een zwevende kikker).

Bronmateriaal

"Ig Nobelprize Winners" - Ig Nobelprize
Afbeelding bovenaan dit artikel: Ryan McGuire from Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd