Actieve vulkanen op Mars? Dat zou zomaar kunnen!

De ontdekking van een relatief verse vulkanische afzetting biedt daarvoor het voorzichtige bewijs.

We weten dat Mars miljoenen jaren lang geteisterd werd door vulkaanuitbarstingen. Het bewijs daarvoor vinden we op veel plekken op het Martiaanse oppervlak. Vooraanstaande wetenschappers veronderstelden dat deze vulkanische activiteit echter al lang geleden gestopt is. Of toch niet? Want de vondst van een verse afzetting van as en gesteente suggereert dat er mogelijk nog steeds actieve vulkanen op Mars te vinden zijn.

Vulkanisme op Mars
Het meeste vulkanisme op de rode planeet vond tussen de drie en vier miljard jaar geleden plaats. In meer afgelegen gebieden staken er mogelijk nog kleinere erupties tot ongeveer 3 miljoen jaar geleden de kop op. Wetenschappers gingen er echter niet vanuit dat Mars vandaag de dag nog vulkanisch actief zou kunnen zijn. Maar met behulp van gegevens van satellieten die zich in een baan rondom Mars bevinden, ontdekten onderzoekers tot hun grote verbazing een voorheen onbekende vulkanische afzetting. En dat is heel interessant. Dit vergroot namelijk ook de kans op bewoonbare omstandigheden onder het oppervlak van Mars in de recente geschiedenis.

Ontdekking vulkanische afzetting
Onderzoekers ontdekten een twaalf kilometer brede, gladde, donkere afzetting rond een ruim dertig kilometer lange vulkanische spleet in het gebied Cerberus Fossae. “Het lijkt een relatief verse en dunne afzetting van as en gesteenten te zijn,” legt onderzoeksleider David Horvath uit. “Dit is misschien wel de jongste vulkanische afzetting die ooit op Mars is ontdekt. Als we de geologische geschiedenis van Mars in één dag zouden samenpersen, zou dit de allerlaatste seconde hebben plaatsgevonden.”

Foto van de recente vulkanische afzetting ontdekt in de regio Cerberus Fossae. Afbeelding: NASA/JPL/MSSS/The Murray Lab

De onderzoekers vermoeden dat het een vrij explosieve eruptie is geweest. “De vulkaan kan wel as tot tien kilometer hoog de lucht in hebben gespuwd,” stelt Horvath. Ook speculeren de onderzoekers in hun studie over mogelijke oorzaken van de eruptie. Zo zou de explosieve uitbarsting ofwel het gevolg kunnen zijn geweest van gassen die al aanwezig waren in het Marsmagma, of zijn ontstaan nadat magma in aanraking kwam met permafrost. “Het ijs smelt tot water, vermengt zich met het magma en verdampt, waardoor een gewelddadige explosie van het mengsel ontstaat,” vertelt onderzoeker Pranabendu Moitra. “Als water zich namelijk mengt met magma, is het alsof je benzine op vuur giet.”

Marsbevingen
De plaats van de vermoedelijke recente uitbarsting – in de regio Cerberus Fossae – ligt op ongeveer 1600 kilometer afstand van NASA’s Insight-lander, die sinds 2018 seismische activiteit op Mars bestudeert. En dat is interessant. Eerder al detecteerde de lander meerdere Marsbevingen die uit diezelfde regio leken te komen. De onderzoekers denken dan ook dat deze bevingen mogelijk te wijten zijn aan de beweging van magma diep onder de grond. “Het is heel intrigerend dat de recente Marsbevingen die Insight ontdekte, afkomstig zijn uit Cerberus Fossae,” aldus Horvath.

De ontdekking suggereert dat Mars mogelijk nog in de afgelopen 50.000 jaar vulkanisch actief is geweest. Of mogelijk nog steeds is. “De jonge leeftijd van de afzetting verhoogt absoluut de mogelijkheid dat er nog steeds actieve vulkanen op Mars bestaan,” concludeert Horvath. Dat zou betekenen dat we mogelijk ook in de toekomst nog erupties zullen gaan zien. “Alle gegevens lijken hetzelfde verhaal te vertellen,” zegt onderzoeker Jeff Andrews-Hanna. “Mars is niet dood.”

Wist je dat…

…onderzoekers zich al eerder bezighielden met de vraag of Mars mogelijk vandaag de dag nog steeds vulkanisch actief is? Dit zou mogelijk het bestaan van vloeibaar water op de rode planeet bevestigen. Lees hier snel verder!

Bronmateriaal

"Volcanoes on Mars Could be Active, Raising Possibility that the Planet was Recently Habitable" - University of Arizona

Afbeelding bovenaan dit artikel: NASA/JPL/MSSS/The Murray Lab

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd