“Als deze zonnestorm vandaag de dag zou plaatsvinden, zou deze ernstige gevolgen hebben voor onze high tech society.”
Aan het woord is Raimund Muscheler, werkzaam aan de Lund University en één van de wetenschappers die bewijs hebben gevonden voor een uitzonderlijk zware zonnestorm die de aarde rond 660 voor Christus moet hebben getroffen. De bevindingen van Muscheler en collega’s zijn terug te vinden in het blad Proceedings of the National Academy of Sciences.
Zonnestorm
Onze planeet wordt continu bekogeld met kosmische deeltjes. Maar zo af en toe is die aanhoudende stroom van kosmische deeltjes extra krachtig. En wel wanneer er op het oppervlak van de zon beroering ontstaat en een zonnestorm wordt geboren. Zo’n zonnestorm is eigenlijk niets anders dan een enorme verzameling hoogenergetische deeltjes. Waartoe zo’n zonnestorm in staat is, hebben we in de afgelopen decennia kunnen zien. Zo leidde deze in 1989 tot stroomuitval in Quebec (Canada) en in 2003 tot stroomuitval in Malmö (Zweden). Door die waargenomen zonnestormen te bestuderen, hopen onderzoekers een beter beeld te krijgen van waartoe de zon in staat is. Maar een nieuw onderzoek suggereert nu dat zonnestormen nog veel heftiger kunnen zijn dan directe, recente waarnemingen doen vermoeden.
IJskern
De onderzoekers trekken die conclusie nadat ze zich bogen over ijskernen afkomstig van Groenland die een periode van zo’n 100.000 jaar besloegen. In die ijskernen vonden ze bewijs voor een krachtige zonnestorm die rond 660 voor Christus zou hebben plaatsgevonden. Deze zonnestorm was veel krachtiger dan de zonnestormen die in 1989 en 2003 zijn waargenomen. En de zonnestorm uit 660 voor Christus staat niet op zichzelf; Muscheler heeft in ijskernen en groeiringen van bomen ook aanwijzingen gevonden voor zeer krachtige zonnestormen die in 775 en 994 hebben plaatsgevonden.
Het onderzoek laat twee dingen zien. Allereerst zijn superkrachtige zonnestormen vrij zeldzaam. Ten tweede horen ze echter wel bij onze zon en kunnen we er maar beter op voorbereid zijn dat de geschiedenis zich vroeg of laat herhaalt en een zeer krachtige zonnestorm acte de présence geeft. “Daarom moeten we de samenleving beter beschermen tegen zonnestormen,” aldus Muscheler. Wanneer men op dit moment de risico’s die een zonnestorm met zich meebrengt, in kaart brengt, wordt vaak gekeken naar recente zonnestormen. Maar het lijkt Muscheler verstandig als ook de drie super-zonnestormen die in het eerste millennium voor en eerste millennium na Christus plaatsvonden, worden meegenomen. “Ons onderzoek suggereert dat de risico’s momenteel onderschat worden. We moeten ons beter beschermen.”