Wij mensen weten niet beter dan dat de aarde bewoonbaar is. Maar in de toekomst gaat dat – door toedoen van de zon – veranderen. Wanneer? Wetenschappers hebben dat nu berekend. Ze schatten in dat onze planeet nog zeker 1,75 miljard jaar leefbaar blijft. Over 3,25 miljard jaar zal het laatste leven op aarde zeker uitsterven, maar daar zijn wij mensen geen getuigen meer van.
De onderzoekers achterhaalden welbeschouwd hoelang onze planeet zich nog in de leefbare zone rondom de zon zal bevinden. De leefbare zone is een denkbeeldige zone waarin het voor een planeet mogelijk is om vloeibaar water te bevatten. Zo’n zone is altijd een stukje van de ster verwijderd, want anders zou de hitte van de ster het water op de planeet doen verdampen. Maar de zone is tegelijkertijd niet al te ver van de ster verwijderd, want dan zou het water op de planeet bevriezen.
Rode reus
De aarde bevindt zich momenteel overduidelijk in die leefbare zone. Maar dat blijft niet zo. Onze zon zal de komende miljarden jaren namelijk enkele veranderingen doormaken, omdat de brandstof waar de zon op draait, opraakt. Uiteindelijk zal de kernfusie in het hart van de zon stoppen. Daarmee valt de centrale energiebron die altijd weerstand bood aan de zwaartekracht weg en kan de zwaartekracht de kern van de zon samendrukken. De temperatuur loopt dan op en de zon verandert in een rode reus. De leefbare zone zal zich dan verschuiven: verder van de zon vandaan. En dan kan het zomaar zijn dat de aarde buiten de leefbare zone valt.
Schatting
“We schatten in dat de aarde ergens tussen 1,75 en 3,25 miljard jaar van nu niet langer leefbaar zal zijn,” vertelt onderzoeker Andrew Rushby. “Na dat punt zal de aarde zich in een hete zone rondom de zon bevinden, waar de temperaturen zo hoog zijn dat de zeeën verdampen.” En dan zal al het leven op aarde uitsterven.
De mensheid
Overigens maken wij mensen dat laatste al niet meer mee. “De omstandigheden voor mensen en andere complexe levensvormen worden al veel eerder onmogelijk (…) Mensen komen al in de problemen als de temperatuur maar een klein beetje toeneemt en als het einde nadert zijn alleen microben in staat om de hitte te weerstaan.”
Buitenaards leven
Het onderzoek is niet alleen interessant, omdat het ons een kijkje in de toekomst van onze planeet gunt. Nee, de studie heeft meer implicaties. Zo kan het onderzoek ons helpen in de zoektocht naar buitenaards leven. Niet alleen kan het onderzoek ons iets vertellen over welke andere planeten wellicht bewoonbaar zijn. Het kan ons ook iets vertellen over het stadium waarin hypothetisch buitenaards leven zich bevindt. “Wanneer we 3,25 miljard jaar terug in de tijd gaan, weten we dat er cellulair leven op aarde was, 400 miljoen jaar geleden waren er insecten, de dinosaurussen waren er 300 miljoen jaar geleden en de bloeiende planten 130 miljoen jaar geleden, de moderne mensen zijn nog maar 200.000 jaar op aarde, dus je kunt zien dat het lang duurt voor intelligent leven zich ontwikkelt. De periode waarin een planeet leefbaar is, is heel belangrijk, omdat het ons iets vertelt over de evolutie van complex leven: waarvoor hoogstwaarschijnlijk een langere periode van leefbare omstandigheden nodig is.”
De onderzoekers bestudeerden niet alleen de leefbare periode van de aarde. “We vergeleken de aarde met acht planeten die zich momenteel in de leefbare zone bevinden. We ontdekten dat planeten die rond sterren met een kleine massa draaien doorgaans langer leefbaar zijn.” Zo blijkt Kepler 22b 4,3 tot 6,1 miljard jaar leefbaar te zijn. Maar echt verbazingwekkend is Gliese 581d – volgens onderzoekers een goede kandidaat voor buitenaards leven – die 42,4 tot 54,7 miljard jaar leefbaar zou zijn. “Deze planeet kan tien keer langer dan ons zonnestelsel bestaat warm en plezierig zijn!”