Darmkanker komt steeds meer voor bij jonge mensen, blijkt uit een grote inventarisatie van kankercijfers in Europa. Het is voor het eerst dat voorspeld wordt dat het aantal doden door darmkanker onder jongvolwassenen stijgt in de EU. Overgewicht, maar ook overmatig alcoholgebruik zijn de belangrijkste oorzaken.
De verschillen tussen Europese landen zijn groot: vergeleken met 2018 zal in 2024 het aantal vrouwen tussen de 25 en 49 jaar dat overlijdt aan darmkanker in het Verenigd Koninkrijk met bijna 40 procent procent stijgen, bij mannen is dat 26 procent. In Italië blijft de stijging beperkt tot 2,6 procent voor vrouwen en 1,5 procent bij mannen, terwijl bij Spaanse en Poolse jongemannen het aantal darmkankerdoden toeneemt met 5,5 tot 6 procent. Duitse vrouwen overlijden dan weer ruim 7 procent vaker aan de ziekte dan vijf jaar geleden.
Overgewicht en alcohol
“De belangrijkste factoren die bijdragen aan de stijging onder jonge mensen zijn overgewicht, obesitas en gerelateerde gezondheidsaandoeningen, zoals een hoge bloedsuikerspiegel en diabetes”, verklaart onderzoeker professor Carlo La Vecchia van de Universiteit van Milaan. “Bijkomende redenen zijn de toename van overmatig alcoholgebruik in Centraal en Noord-Europa en een afname van de hoeveelheid lichaamsbeweging.”
Alcoholgebruik wordt gelinkt aan darmkanker op jonge leeftijd. Landen waar minder alcohol wordt gedronken dan vroeger, zoals Frankrijk en Italië, zien nauwelijks een stijging van het sterftecijfer. Darmkanker is op jonge leeftijd vaak agressiever en de overlevingskansen zijn kleiner dan wanneer de diagnose op latere leeftijd wordt gesteld. “Overheden zouden meer moeten doen om mensen in beweging te krijgen, het aantal mensen met overgewicht en obesitas omlaag te brengen en te zorgen dat er minder alcohol wordt gedronken”, vindt de onderzoeker.
Jonger beginnen met screenen
“Als het gaat om preventie zouden overheden moeten overwegen om het bevolkingsonderzoek voor darmkanker al op 45-jarige leeftijd te laten beginnen. Een toename van het aantal darmkankergevallen onder jonge mensen heeft ook in de VS al tot het advies geleid om met screening te starten bij 45 jaar”, aldus La Vecchia.
De onderzoekers analyseerden de sterftecijfers door kanker in de 27 EU-landen als geheel en zoomden in op de grootste landen – Frankrijk, Duitsland, Italië, Polen en Spanje – en het Verenigd Koninkrijk. Ze vergeleken data van 1970 tot 2018. Het is de veertiende keer op rij dat ze met deze voorspellingen komen en voor het eerst ooit zien ze een stijgende trend voor darmkanker onder jonge mensen, maar er is ook goed nieuws: voor alle soorten kanker neemt het aantal sterfgevallen onder mannen met 6,5 procent af, van 132 per 100.000 mensen in 2018 naar 123 per 100.000 in 2024 en onder vrouwen daalt het sterftecijfer met 4 procent van 82,5 naar 79 per 100.000.
Dodelijkste vorm van kanker
Maar waar het aantal sterfgevallen door longkanker langzaam afneemt doordat mensen minder roken, stijgt het aantal gevallen van darmkanker juist. Het is nu na longkanker de dodelijkste vorm van kanker bij mannen en de derde grootste doodsoorzaak bij vrouwen (na long- en borstkanker). En nog erger: onder niet-rokers is darmkanker de meest dodelijke kankersoort. Dat neemt niet weg dat ook hier de sterftecijfers dalen: vergeleken met 2018 neemt het aantal sterfgevallen door darmkanker af met 5 procent bij mannen en 9 procent bij vrouwen.
“Deze positieve trends kunnen worden verklaard door een betere diagnose en behandeling van darmkanker. Sterftecijfers lijken te dalen in landen met een betere mogelijkheid tot screening en vroege diagnose. Het stijgende aantal sterfgevallen onder jonge mensen is echter wel een zorg.”
Niet roken
Over het algemeen blijft het van het grootste belang om roken uit te bannen. “Roken blijft verantwoordelijk voor 25 procent van alle kankerdoden bij mannen en 15 procent bij vrouwen in de EU. Het is niet alleen de hoofdoorzaak van longkanker, maar ook van andere soorten, zoals alvleesklierkanker. Een ander belangrijk punt is om de toename van zwaar alcoholgebruik in Centraal- en Noord-Europa onder controle te krijgen.”
Verder is het van belang om de verschillen tussen Europese landen te verkleinen. “De sterftecijfers blijven hoger in Polen en andere Centraal- en Oost-Europese landen en dat komt deels door onvoldoende screening om bijvoorbeeld borst- en darmkanker op tijd vast te stellen, maar ook doordat de modernste behandelmethodes in die landen minder beschikbaar zijn”, besluit La Vecchia.
