Aan je lever zal het niet liggen: zelfs met transplantatie gaat hij in totaal meer dan 100 jaar mee

Was elk orgaan maar zo sterk als de lever. Niet alleen vernieuwt hij zich iedere drie jaar, in totaal gaat de lever ook meer dan honderd jaar mee, zelfs met transplantatie. 

Het viel Amerikaanse wetenschappers op dat een klein, maar groeiend aantal getransplanteerde levers bij elkaar opgeteld meer dan honderd jaar meeging. De onderzoekers uit onder meer Texas besloten deze levers te onderzoeken om te achterhalen wat dit orgaan zo veerkrachtig maakt. Er zijn lange wachtlijsten voor levertransplantaties, maar als levers echt zolang blijven functioneren zou het gebruik van oudere donoren uitgebreid kunnen worden.

Gezonde donorlever
De onderzoekers verzamelden levers van meer dan honderd jaar oud. Dat is dan dus de totale leeftijd van de donor plus het aantal jaar dat de lever na transplantatie nog voortleefde. Van de meer dan 250.000 getransplanteerde levers tussen 1990 en 2022 waren er 25 honderdplussers. Dat lijkt weinig, maar vergeet niet dat een transplantatie allerlei risico’s met zich meebrengt en lange overleving dus niet vanzelfsprekend is.

“We keken zowel naar de leeftijd van de donor als naar hoe lang de lever overleefde in de ontvanger”, legt hoofdonderzoeker Yash Kadakia uit. “We identificeerden donor-, ontvanger- en transplantatiefactoren die een rol speelden bij deze unieke combinatie waarbij een lever meer dan honderd jaar kon voortleven.” Groot verschil met normale levers was, niet geheel onlogisch, dat de donorleeftijd van de honderdplussers veel hoger lag: 84,7 jaar vergeleken met 38,5 jaar. Maar de donorlevers waren ook gezonder: ze hadden minder vaak diabetes. Ook waren er minder infecties na de transplantatie.

Kortere wachtlijst
“Eerder waren we terughoudend met het gebruik van levers van oudere donoren”, vertelt medeauteur Christine Hwang. “Maar als we kunnen achterhalen wat er zo speciaal is aan deze donoren, komen er mogelijk meer levers beschikbaar voor transplantatie en zijn de uitkomsten daarvan ook goed.” De wachtlijsten zouden dan kunnen slinken. In de VS wachten er nog meer dan 11.000 patiënten op een lever, in Nederland staan er 167 mensen op de wachtlijst.

Optimale patiënten, optimale donoren
Wat er nu zo bijzonder is aan die levers van meer dan 100 jaar oud? Ze hadden een lager niveau van transaminasen. Dit zijn enzymen die een sleutelrol spelen in de lever. Een verhoogd niveau kan voor problemen zorgen bij de transplantatie. Maar ook de gezondheid van de ontvanger is belangrijk: de levers die langer meegingen kwamen terecht in mensen met een lagere MELD-score (gemiddeld 17 voor de 100-plussers, 22 voor de rest). Een hogere MELD-score is een indicatie dat een patiënt de levertransplantatie meer of sneller nodig heeft. “De donoren waren optimaal, de patiënten waren optimaal en door dat unieke snijvlak van factoren is er een extreem goede uitkomst”, zegt Kadakia.

Betere uitkomst
De onderzoekers ontdekten verder dat er geen donorweefsel verloren ging door complicaties bij de groep heel oude levers. “Het bestaan van allogenen van meer dan 100 jaar oud maakt duidelijk hoe ongelooflijk veerkrachtig de lever is als het gaat om veroudering”, concluderen de onderzoekers. Kadakia tot slot: “Levers zijn ontzettend sterk. We gebruiken nu oudere donoren, we hebben betere operatietechnieken en middelen voor immuunonderdrukking en we kunnen donoren nauwkeuriger matchen met ontvangers. Al deze dingen zorgen ervoor dat we betere uitkomsten hebben.”

Waarom de lever zo sterk is
Eerder dit jaar ontdekten onderzoekers dat levers eigenlijk altijd dezelfde biologische leeftijd hebben, of je nu 20 of 80 bent. Bijna al je levercellen worden constant vernieuwd en zijn daardoor nooit meer dan drie jaar oud. Een fractie van de cellen wordt een jaar of tien.
Waarom de wachtlijst voor een lever lang blijft
De wachtlijst voor een donorlever is lang en wordt waarschijnlijk alleen maar langer, stelde professor Harry Janssen van het Erasmus MC Transplantatie Instituut vorige week in een artikel. Dat komt door de groeiende groep mensen met NASH, niet-alcoholische leverontsteking door leververvetting. Oorzaak: overgewicht en obesitas. Een levertransplantatie is voor deze groep extra lastig, omdat ze vaak onderliggende aandoeningen hebben, zoals diabetes en hart- en vaatziekten.

Bronmateriaal

"Livers have the potential to function for more than 100 years" - Organ Procurement & Transplantation Network

Afbeelding bovenaan dit artikel: Decade3D / Getty (via Canva.com)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd