Net buiten ons zonnestelsel – op niet meer dan 30 tot 35 lichtjaar afstand van de aarde – wemelt het niet alleen van de rode dwergen, maar zijn er ook nog eens heel veel werelden te verkennen.
De eerste dataset van het CARMENES-project is uitgebracht. Hierin staan gegevens van circa 20.000 observaties van 362 nabije rode dwergsterren. Spaanse en Duitse wetenschappers hebben het CARMENES-instrument op een 3,5 meter telescoop van het Calar Alto observatorium in Spanje gebruikt om de exoplaneten te vinden. Het CARMENES-instrument is een zeer gevoelige spectrograaf, oftewel een instrument dat licht in de verschillende kleuren opsplitst. Hierdoor kunnen wetenschappers de snelheid van een ster vaststellen met een nauwkeurigheid van één meter per seconde. Op het moment dat een planeet om een ster draait, dan wiebelt de ster heen en weer, waardoor de relatieve snelheid ten opzichte van de aarde toeneemt of afneemt. Een wiebelende ster kan dus de aanwezigheid van een planeet verraden. Hieronder zie je een voorbeeld van een wiebelende ster.
De onderzoekers selecteerden dwergsterren op maximaal tien parsec (oftewel zo’n 32 lichtjaar) van de aarde. Het gaat om maar liefst 48% van alle bekende rode dwergsterren binnen tien parsec van de aarde. Misschien vind je het lastig om een voorstelling te maken van tien parsec, maar dat is heel dichtbij. Onze Melkweg is namelijk 100.000 lichtjaar breed. Als we de Melkweg zouden zien als een grote stad, dan zou je kunnen zeggen dat deze sterren in dezelfde “straat” wonen als onze eigen moederster: de zon.
Er zijn in totaal 59 nieuwe exoplaneten ontdekt. Van deze 59 nieuwe exoplaneten zijn 33 buitenaardse werelden voor het eerst ontdekt. 26 andere exoplaneten zijn namelijk al eerder gespot als kandidaat-exoplaneet, maar zijn nu bevestigd.
Een kandidaat-exoplaneet is een mogelijke exoplaneet waarvan het bestaan nog niet met zekerheid bevestigd kan worden. Het is dus ook mogelijk dat een kandidaat-exoplaneet uiteindelijk toch geen exoplaneet blijkt te zijn. Meestal gebruiken astronomen meerdere telescopen om het bestaan van een kandidaat-exoplaneet te bewijzen.
Een bont gezelschap van planeten
Onder de 59 exoplaneten bevinden zich zes Jupiter-achtige planeten (met een massa meer dan vijftig keer die van de aarde), tien Neptunus-achtige planeten (tien tot vijftig keer de massa van de aarde) en 43 aardes of superaardes (tot tien keer de massa van onze planeet). Een tiental planeten is gevonden in de zogenoemde Goldilock-zone rondom de rode dwerster. Dit is de leefbare zone rondom een ster, waar water in vloeibare vorm kan voorkomen op het oppervlak van een planeet. De aarde bevindt zich in de leefbare zone rondom de zon.
Iedere rode dwerg heeft wel een planeet
In het paper schrijven de onderzoekers dat de vondst van de 59 exoplaneten nog maar het topje van de ijsberg is. Mogelijk bevatten vrijwel alle rode dwergsterren minimaal één planeet. Veel instrumenten en telescopen zijn nog niet gevoelig genoeg om planeten te ontdekken die klein zijn of een grote omlooptijd hebben om een ster. De jacht gaat dus nog door!
